Almanya’da yaşayan bir Türk vatandaşının (veya mavi kartlı / çifte vatandaş / sadece Alman vatandaşı bile olsa) Türkiye’de miras paylaşımı süreci, milletlerarası özel hukuk, Türk Medeni Kanunu, ve bazen Alman hukuku birlikte dikkate alınarak yürütülür. Aşağıda, Almanya’da ikamet eden bir kişinin Türkiye’deki miras hakkını kullanabilmesi için adım adım süreci tüm detaylarıyla açıklıyorum:
🔹 1. Miras Hakkının Doğması: Ölüm Olayı
- Miras bırakan kişinin ölümüyle birlikte miras hakkı doğar.
- Türkiye’de bulunan taşınmazlar, banka hesapları, menkuller vb. mallar, Türkiye’deki miras hukukuna göre paylaşılır.
📌 Not: Türk Medeni Kanunu’na göre taşınmazların (arsa, ev vs.) miras paylaşımında Türkiye hukuku mutlak surette uygulanır (MÖHUK m.20, m.21, m.22).
🔹 2. Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Alınması
➤ Kimler Alabilir:
- Mirasçılar (Almanya’daki çocuklar, eş, anne-baba, kardeşler)
➤ Nereden Alınır:
- Türkiye’deki Sulh Hukuk Mahkemesi’nden
- Noterden (tüm mirasçılar Türk vatandaşı ise)
- Almanya’da alınan mahkeme kararı → tanıma/tenfiz gerekir.
➤ Gerekli Belgeler:
- Ölenin ölüm belgesi (Almanca ise noter onaylı Türkçe tercüme)
- Nüfus kayıt örnekleri (NVI’den veya konsolosluktan alınır)
- Başvuran kişinin kimliği/pasaportu
- Almanya’da yaşayanlar için adres beyanı gerekebilir
🔹 3. Veraset ve İntikal Vergisi Beyanı (Türkiye’deki Vergi Dairesi)
➤ Süre:
Ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde (yurt dışında yaşayanlar için 6 ay) Türkiye’deki vergi dairesine beyan yapılmalıdır.
➤ Vergi Oranları (2025 için örnek):
- İlk 1.000.000 TL’ye kadar %1
- Sonraki dilimler %3, %5, %7 gibi kademeli artar
- Yurtdışında yaşayanlar için de bu oranlar geçerlidir.
⚠️ Beyan yapılmazsa tapu işlemlerinde vergi borcu engeli çıkabilir.
🔹 4. Tapu İşlemleri ve Paylaşım (Fiilî İntikal)
➤ Mirasçıların ne yapması gerekir:
- Mirasçılık belgesiyle birlikte ilgili tapu müdürlüğüne başvurulur.
- Tapuda ölen kişinin adına kayıtlı taşınmazlar mirasçılar adına intikal ettirilir.
➤ Noter Vekâleti (Almanya’dan)
- Almanya’daki mirasçılar Türkiye’deki işlemleri avukat veya vekil aracılığıyla yürütmek isterse:
- Türk konsolosluğundan vekâletname çıkarılır veya
- Almanca noter onaylı vekâlet verilip apostil ve tercüme ile Türkiye’de geçerli hale getirilir.
🔹 5. Paylaşım Yolu: Anlaşmalı mı, Dava mı?
✅ Anlaşmalı Paylaşım (Sulh Yoluyla):
- Tüm mirasçılar kendi aralarında anlaşırsa noter veya tapuda paylaşım yapılabilir.
- Paylaştırma için protokol hazırlanır, noter veya avukat nezaretinde işlem yapılır.
⚖️ Dava Yoluyla (Ortaklığın Giderilmesi – İzale-i Şuyu):
- Mirasçılar anlaşamazsa, ortaklığın giderilmesi (TMK m. 642 vd.) davası açılır.
- Türkiye’de Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur.
- Taşınmaz satılarak bedeli paylaştırılır (genelde açık artırma yoluyla).
🔹 6. Banka Hesapları ve Diğer Malvarlıkları
➤ Türkiye’deki bankalar:
- Mirasçılık belgesi sunulunca hesaplar üzerindeki bloke kaldırılır.
- Tüm mirasçılar adına ortak hesap açılarak paranın paylaşımı yapılabilir.
- Paylaşım için banka bazında ayrıca noter onaylı muvafakatname gerekebilir.
➤ Diğer mallar:
- Araç, şirket hissesi, ziynet eşyası vb. mallar da aynı süreçlere tabidir.
🔹 7. Almanya ile Çelişen Durumlar (MÖHUK Uygulaması)
- Almanya vatandaşı olan bir kişi Türk mirasçısı olsa bile, Türkiye’de taşınmaz ediniminde sınırlamalarla karşılaşabilir.
- Almanya’da alınan boşanma, evlatlık kararı, veraset belgesi Türkiye’de doğrudan geçerli değildir.
→ Tanıma-Tenfiz davası açılması gerekebilir.
📌 Yargıtay 2. HD ve 8. HD kararlarında, miras paylaşımında uygulanacak hukukun belirlenmesinde taşınmazın bulunduğu yer hukukunun esas olduğu sıkça vurgulanmaktadır.
🔹 8. Sık Yapılan Hatalar
- Almanca vekâletnamenin apostilsiz gönderilmesi
- Veraset vergisinin süresi içinde beyan edilmemesi
- Tanıma-tenfiz yapılmadan doğrudan işlem yapılmak istenmesi
- Tapu kaydının intikal ettirilmeden paylaşım yapılmaya çalışılması
- Almanya’daki hukukun Türkiye’de geçerli olacağı varsayımı
🔹 Sonuç
Almanya’da yaşayan bir Türk için Türkiye’deki miras süreci şu aşamalardan oluşur:
- Ölümün tespiti ve mirasçılık belgesi alınması
- Veraset vergisinin beyanı ve ödenmesi
- Tapu intikali işlemleri
- Anlaşmalı ya da dava yoluyla paylaşım
- Banka ve diğer varlıkların aktarılması
- Gerekirse tanıma–tenfiz süreçleri
Bu süreçte bir Türk avukat ile çalışmak veya Türkiye’deki güvenilir bir vekil tayin etmek, işlemlerin hızlı ve doğru yürütülmesini sağlar.
